Στα πλαίσια της από 1/8 χρηματοδότησης των δομών φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων, το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης -διαχειριστής της χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης 2014-2020- εξέδωσε τον «Οδηγό Εφαρμογής & Λειτουργίας Δομών Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανήλικων». Στη σελίδα 26 του εγγράφου αυτού ορίζεται ότι οι φορείς υλοποίησης θα πρέπει να προσκομίσουν «πιστοποιητικό ποινικού μητρώου, με το οποίο αποδεικνύεται ότι ο υποψήφιος απασχολούμενος δεν έχει καταδικαστεί για αδίκημα που δεν επιτρέπει την ανάληψη των καθηκόντων π.χ. κακούργημα ή πλημμέλημα που τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός (1) έτους, καθώς και αδικήματα της βαριάς σωματικής βλάβης, αρπαγής ανηλίκου, ακούσιας απαγωγής, προσβολής γενετήσιας αξιοπρέπειας, αποπλάνησης παιδιών, κατάχρησης ανηλίκων σε ασέλγεια, πορνογραφίας ανηλίκων, προσέλκυση παιδιών για γενετήσιους λόγους, μαστροπείας, εκμετάλλευσης πόρνης, ασέλγειας σε ανήλικο έναντι αμοιβής, και εκβίασης, σύμφωνα με το άρθρο 22 του Ν. 4375/2016)» για όλους τους εργαζομένους που απασχολούνται σε δομές φιλοξενίας. Γνωρίζουμε ότι στη συνέχεια το Υπουργείο κατέστησε σαφές στους φορείς ότι η προσκόμιση του πιστοποιητικού ποινικού μητρώου είναι υποχρεωτική.
Είναι κομβικό για εμάς να κάνουμε σαφή τη ρητή αντίθεση μας με την πρακτική αυτή, εστιάζοντας σε δυο σημεία:
1/ η διατύπωση «κακούργημα ή πλημμέλημα που τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός (1) έτους, καθώς και αδικήματα της βαριάς σωματικής βλάβης, αρπαγής ανηλίκου, ακούσιας απαγωγής, προσβολής γενετήσιας αξιοπρέπειας, …» αφήνει ανοιχτό το δρόμο για απολύσεις όλων των εργαζομένων που έχουν διαπράξει αδικήματα όχι μόνο σχετικά με την παιδική προστασία, αλλά και οποιασδήποτε άλλης φύσης, ακόμα και πλημμεληματικού χαρακτήρα. Η χρήση του «καθώς και» σαφώς δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να μην εξεταστούν μόνο τα συναφή αδικήματα, αλλά όλα τα κακουργήματα και πλημμελήματα, με ποινή φυλάκισης άνω του ενός έτους. Αυτή η πρακτική ουσιαστικά δεν αποτελεί τίποτα άλλο από την εισαγωγή «από το παράθυρο» ενός ιδιότυπου πιστοποιητικού κοινωνικών φρονημάτων, καθώς οι συμμετέχοντες και συμμετέχουσες στα κοινωνικά κινήματα -συνδικαλιστικά, ταξικά, περιβαλλοντικά, αντιφασιστικά, αντικατασταλτικά κ.α.- σχεδόν πάντα έχουν ποινές (διατάραξη κοινής ειρήνης, αντίσταση κατά της αρχής, απείθεια, ρύπανση, κ.α.), που σαφώς ξεπερνούν τον ένα χρόνο φυλάκισης.
2/ Η πολιτική λήψης πιστοποιητικού ποινικού μητρώου έχει εδώ και μήνες εισαχθεί και επιβληθεί από μεγάλη πλειοψηφία των διεθνών και εγχώριων ΜΚΟ. Με το πρόσχημα της παιδική προστασία έχει εισαχθεί μία πρακτική στον ιδιωτικό τομέα που έχει καταστροφικές συνέπειές για όλους και όλες τους αποφυλακισμένους/ες, απεξαρτημένους/ες και άλλες κοινωνικά ευάλωτες ομάδες που συχνά αναγκάζονται να καταφύγουν στη μικρό-παραβατικότητα. Έτσι, οι ίδιες οι οργανώσεις «της κοινωνίας των πολιτών» δίνουν τη δυνατότητα σε κάθε εργοδότη του ιδιωτικού τομέα να κάνει το ίδιο και να ζητά πιστοποιητικό ποινικού μητρώου από τους εν δυνάμει εργαζόμενους του. Προφανώς δε τρέφουμε ψευδαισθήσεις για την ευαισθητοποίηση των εργοδοτών και γνωρίζουμε ότι κάτι τέτοιο θα οδηγούσε στη μη απασχόληση οποιουδήποτε και οποιασδήποτε που να έχει διαπράξει έστω και το παραμικρό αδίκημα. Οι οργανώσεις που φαινομενικά προστατεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα καινοτομούν δημιουργώντας πρακτικές που προωθούν την κοινωνική περιθωριοποίηση και τον αποκλεισμό.
Η αποδοχή αυτής της πρακτικής από Υπουργείο και η επιβολή από αυτό σε όλες τις οργανώσεις που υλοποιούν το πρόγραμμα «AMIF» Την κάνει πλέον κρατική πολιτική. Την ίδια στιγμή που εκπονούνται από τις περιφέρειες προγράμματα για την «επανένταξη των αποφυλακισμένων», το κράτος δημιουργεί το υπόβαθρο ώστε αυτό αν μη μπορεί αντικειμενικά να συμβαίνει.
Ως Σωματείο Εργαζομένων στο κλάδο της της Ψυχικής Υγείας, Απεξάρτησης, Κοινωνικής Πρόνοιας και Ειδικής Αγωγής απαιτούμε την άμεση άρση αυτής της πρακτικής και τη μη υιοθέτηση της στο μέλλον.